Lửa đã gắn liền với sự phát triển của loài người từ hàng triệu năm nay. Tuy nhiên, lửa cũng tiềm ẩn những nguy cơ và rủi ro nghiêm trọng. Trong phần dưới đây, chúng ta sẽ tìm hiểu rõ hơn về lửa và những tác động của nó trong việc gây ra đám cháy, nhằm cung cấp cái nhìn toàn diện và chi tiết về hiện tượng này.

1. Định nghĩa và các giai đoạn của lửa

Định nghĩa:

Lửa là một phản ứng hóa học giữa nhiên liệu và oxy, giải phóng nhiệt, ánh sáng và các sản phẩm khác. Đây là quá trình oxi hóa mạnh mẽ, xảy ra khi nhiệt độ của vật liệu vượt qua điểm cháy, gây ra sự cháy.

Các giai đoạn của lửa:

Giai đoạn cháy chậm (Ignition):

– Vật liệu hấp thụ đủ nhiệt để bắt đầu cháy.

– Quá trình oxi hóa ban đầu xảy ra nhưng chưa tạo ra lửa lớn.

Giai đoạn cháy nhanh (Growth):
– Nhiệt và tốc độ cháy tăng khi lửa lan ra các vật liệu dễ cháy khác.

– Nhiệt độ tăng nhanh và lửa phát triển mạnh mẽ.

Giai đoạn cháy đỉnh điểm (Fully Developed):
– Lửa đạt mức độ cháy tối đa, toàn bộ nhiên liệu tham gia vào quá trình cháy.

– Nhiệt độ và năng lượng sinh ra cao nhất.

Giai đoạn suy giảm (Decay):
– Nhiên liệu bắt đầu cạn kiệt hoặc bị loại bỏ, lửa giảm dần.

– Nhiệt độ và tốc độ cháy giảm, cuối cùng lửa tắt khi nhiên liệu không còn.

2. Các yếu tố cần thiết để duy trì lửa (Tam giác lửa)

Lửa cần ba yếu tố để duy trì, gọi là tam giác lửa:

Nhiên liệu (Fuel):
– Chất dễ cháy như gỗ, giấy, xăng dầu, khí ga, hoặc các chất rắn, lỏng, khí khác.

Oxy (Oxygen):
– Lửa cần oxy để duy trì quá trình oxi hóa. Không khí chứa khoảng 21% oxy, đủ để hỗ trợ quá trình cháy.

Nhiệt độ (Heat):
– Nhiệt độ đủ cao để làm cho nhiên liệu đạt điểm cháy và tiếp tục quá trình cháy.

Nếu một trong ba yếu tố này bị loại bỏ, lửa sẽ bị dập tắt.

3. Phân loại các loại đám cháy

Phân loại đám cháy giúp xác định phương pháp và thiết bị chữa cháy phù hợp. Dưới đây là các loại đám cháy phổ biến theo phân loại quốc tế:

Loại A: Cháy Chất Rắn
– Ví dụ: Gỗ, giấy, vải, nhựa, cao su

– Đặc điểm: Chất rắn thường tạo ra than và tàn tro khi cháy.

– Phương pháp dập cháy: Sử dụng nước, bọt, hoặc bột khô.

Loại B: Cháy Chất Lỏng
– Ví dụ: Xăng, dầu, sơn, rượu, dung môi

– Đặc điểm: Cháy dễ dàng và lan nhanh.

– Phương pháp dập cháy: Sử dụng bọt, CO2, hoặc bột khô. Không nên dùng nước vì có thể làm chất lỏng cháy lan rộng.

Loại C: Cháy Khí Gas
– Ví dụ: Propane, butane, methane, hydrogen

– Đặc điểm: Cháy dễ dàng và có thể gây nổ.

– Phương pháp dập cháy: Sử dụng bột khô hoặc CO2. Tắt nguồn khí nếu có thể.

Loại D: Cháy Kim Loại
– Ví dụ: Magnesium, titanium, sodium, potassium

– Đặc điểm: Cháy ở nhiệt độ rất cao và có thể phản ứng với nước.

– Phương pháp dập cháy: Sử dụng bột khô chuyên dụng cho kim loại (class D powder). Không sử dụng nước hoặc bọt.

Loại E: Cháy Thiết Bị Điện
– Ví dụ: Máy tính, tủ điện, thiết bị điện tử

– Đặc điểm: Nguy hiểm do nguy cơ điện giật.

– Phương pháp dập cháy: Sử dụng CO2, bột khô, hoặc khí sạch (clean agent). Không dùng nước hoặc bọt dẫn điện.

Loại F/K: Cháy Dầu Mỡ Nấu Ăn
– Ví dụ: Dầu ăn, mỡ động vật, mỡ thực vật

– Đặc điểm: Cháy mạnh và có khả năng tái bùng phát.

– Phương pháp dập cháy: Sử dụng bình hóa chất ướt (wet chemical) chuyên dụng cho dầu mỡ. Không dùng nước vì nước có thể làm dầu mỡ bắn tung và lan rộng đám cháy.

Hiểu rõ về lửa và các loại đám cháy cũng như cách dập tắt chúng sẽ giúp ích cho bạn rất nhiều trong việc xử lý cháy nổ hiệu quả và bảo vệ an toàn cho bản thân và mọi người xung quanh.